20 Eylül 2017 tarihinde Ekonomi Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürü Zafer SOYLU ile son iki ayda artan ithalat denetimleri ile ilgili olarak bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantıya İstanbul Sanayi Odasından Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Sadık AYHAN SARUHAN ve AB ve Uluslararası İlişkiler Şubesi Müdür Yard. Elif ÖZMAN PUSAT, MÜSİAD'dan Ergun KONT ve Ankara Temsilci Vekili Onur ALP BAŞAYAR, TÜBİSAD Bilişim Sanayicileri Derneği'nden Nermin YILMAZ, Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği (POMSAD)'nden Genel Sekreter Gökhan TÜRKTAN ve derneğimizi temsilen Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sema ÖZTÜRK katılmıştır.

Toplantıya kurumlarını temsilen katılanların dile getirdikleri hususlar aşağıda özetlenmiştir:

• İthalat denetimlerine başlamadan önce firmaların bilgilendirilmesi ileriye dönük planlarını yapmalarında büyük fayda sağlardı.

• Türk sanayicileri, küreselleşen ekonomide, ürün gamlarına katmak zorunda oldukları bazı ürünleri, ölçek ekonomisi kurallarına bağlı olarak yurtdışından getirmek zorunda kalmaktadır. Artık üretici firmaların ihracatçı olduğu gibi ithalatçı olmaları da bir zorunluluktur.

• Tüm dünyaya aynı kalite ile ürün gönderen dünya markaları zaten yüksek ücretler karşılığı en iyi test-belgelendirme kuruluşları ile çalışmaktadır. Dünya çapındaki bu markalar arasında ürün güvenliği açısından sıkıntılı ürünleri ithal etmek isteyenler varsa onlara yaptırım uygulanmalı ancak bu birkaç firma yüzünden tüm dünya markalarının ürünlerinin gümrüklerde bekletilmesi Türkiye ekonomisine zarar vermektedir.

• Firmaların esas sıkıntısı denetim yapılması ile ilgili değil, laboratuvara gönderilen numunelerin test sonuçlarının alınmasının çok uzun sürmesidir. Bu süreç daha tanımlı ve kısa olsa, TSE uzmanlarının hem sayısı hem de ürünler hakkındaki bilgisi artırılsa firmalardan şikâyet gelmez.

• Hangi ürünlerin ithalatta denetime tabi tutuldukları firmalar tarafından net olarak bilinmemektedir. Bu belirsizlik ortamı kaosa yol açmaktadır.

• Sanayi Bakanlığı tarafından piyasa gözetimi uygulamasına tabi olan ürünler bir de ithalat esnasında gümrüklerde denetime tabi tutulmaktadır.

• Gümrüklerde yapılan kontroller ile, bir ürünün CE işareti alması için gerekli olan testlerden sadece birkaçının yapılması mümkündür. Söz konusu testler ürünün güvenliği açısından en elzem testler olmayabilmekte ve ürün güvenliğini sağlamakta yetersiz olabilmektedir. Esas amaç tüketiciye sunulan ürünlerin güvenliğini teyit etmekse her ithal ürünün bu birkaç teste tabi tutulması ile güvensiz ürünlerin tam anlamıyla tespiti zaten mümkün değildir. Bunun yerine her tip mal için bir tek kapsamlı testin yapılması ve bundan sonra o malın ithalatında tekrar test talep edilmemesi önerilmiştir.

• Laboratuvarların yetersiz olmasından kaynaklanan sıkıntılardan biri de eleman sayısının az olması dolayısıyla test süresi kısa da olsa dosyanın işleme alınması, firmadan numune alınması, test raporunun gümrüğe ulaştırılması gibi aşamalarda çok zaman kaybedilmesidir.

• Türkiye’de üretim yapan firmalar bu uygulamadan memnun olmakla birlikte Çin menşeli ürünlerini Türkiye’ye ihraç etmekte sıkıntı yaşayan Avrupalı meslektaşlarının benzeri bir yaptırımı Türk menşeli ürünlere yönelik olarak başlatmalarından çekince duymaktadır.

Toplantıda katılımcıları dinledikten sonra Ekonomi Bakanlığı’nın neden bu uygulamaya başladığını açıklayan ve yaşanan sıkıntıların giderilmesi için ileride alınacak tedbirler ile ilgili bilgi veren Sayın Genel Müdür Soylu’nun dile getirdiği hususlar aşağıda özetlenmiştir:

• Hangi ürünlerin denetime tabi tutulduğu bellidir. 30.12.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri arasında denetim görevi Ekonomi Bakanlığı ve TSE’ye verilen ürün grupları arasında sadece nihai tüketiciye yönelik satışı yapılan, Uzakdoğu menşeli ürünlerin ithalatında denetim yapılmaktadır.

• Tebliğler kapsamında denetim daha önce sadece işaret ve belge denetimi olarak gerçekleşiyordu. Ancak son dönemlerde belgelerde tespit edilen eksikliklerin tamamlanmasında özellikle Uzakdoğu menşeli üreticilerin usulsüzlükler yaptığı fark edilmiştir. Çin’le ülkemiz arasındaki teknik işbirliği anlaşması çerçevesinde bu usulsüzlükleri yapan firmalar Çin tarafına bildirilerek bir tedbir alınması istenmiş, ancak defalarca yapılan müracaatlara rağmen herhangi bir cevap alınamamıştır.

• Buna bağlı olarak; 7 Temmuz 2017 tarihinde,  risk esasına göre analiz usulü ile ürünlerin test amaçlı laboratuvara gönderilmesine başlanmıştır.

• Alınan ilk sonuçlara göre özellikle aydınlatma ürünlerinde çok fazla sayıda ve büyük markaların bazılarında bile güvensiz ürünler tespit edilmiştir.

• Denetimler mutlaka devam edecektir. Denetimler sanayide üretimi engellemesin diye özellikle sadece tüketici ürünleri ile sınırlı tutulmaktadır. Ayrıca, gümrüklerde yaşanan tıkanmanın önüne geçmek için bazı tedbirler alınmaktadır.

o   TSE’de yığılmalara bağlı yaşanan sıkıntıların giderilmesi amacıyla TSE laboratuvarlarının kapasitesi artırılmaktadır.

o   İthal edilen ürünlerin aynı model ve aynı ülkeden ithal edilmesi durumunda ilk ithalatta alınan olumlu sonuç raporu bir süre daha geçerliliğini koruyacak ve takip eden ithalatlarda numune alınıp laboratuvara gönderilmeyecektir.

• Ekonomi Bakanlığı da alınan tedbirlerin olumlu sonuçlarının görülmesi ile birlikte sektörlerden geri bildirim beklemektedir.